Hiljon over...Speltherapie

Speltherapie is een vorm van psychotherapie voor kinderen waarbij spel gebruikt wordt om een kind vooruit te helpen. Een speltherapeut is erin gespecialiseerd om met behulp van spel kinderen te observeren en te behandelen.

Wanneer ingrijpende gebeurtenissen of psychische problemen de ontwikkeling van een kind belemmeren, kan 'therapie in de vorm van spel' vaak een oplossing bieden. Simpelweg omdat voor kinderen spelen dé manier is om de wereld te ontdekken, om gevoelens te uiten en te verwerken. 

Met andere woorden, spel is de taal van het kind. Wat het kind nog niet zo goed kan of wil zeggen, kan het wel in het spel laten zien.

Er zijn grofweg drie gebieden te onderscheiden waarbij speltherapie wordt ingezet:

1. Traumatische ervaringen, zoals:

• Verlies van belangrijke personen,
• verandering van de thuissituatie of gezinssamenstelling,
• mishandeling of daarvan getuige zijn,
• fysieke, affectieve en geestelijke verwaarlozing,
• ziekte, een handicap of psychiatrische problematiek van het kind zelf of gezinsleden,
• nare gebeurtenissen zoals een ongeluk, pesten of ruzie. 

2. Emotionele problemen, zoals:

• Problemen met het uiten van gevoelens
  als angst, boosheid, verdriet,
• te weinig zelfvertrouwen,
• een negatief zelfbeeld,
• hechtingsproblemen.

3. Sociale problemen, zoals:

• Moeilijkheden in de omgang met leeftijdgenootjes (niet kunnen samenspelen, pesten, teruggetrokken gedrag),
• moeilijkheden in de omgang met volwassenen (gedragsproblemen, slecht luisteren).

Waarom speltherapie?
Speltherapie is een hulpmiddel om een gestagneerde ontwikkeling weer op gang te brengen. Het spel geeft het kind gelegenheid om te ontspannen, gedachten, gevoelens en wensen te uiten, ervaringen te verwerken en te experimenteren met allerlei vormen van gedrag. 

De speltherapeut biedt het kind de mogelijkheid tot het beleven van nieuwe ervaringen en helpt het kind om emotioneel en cognitief nieuwe inzichten te verwerven.

De spelkamer
De therapie vindt plaats in een spelkamer die zo is ingericht dat het kind alle ruimte en mogelijkheden heeft om met allerlei speelgoed en expressie materiaal te spelen; verkleedspullen, gezelschapsspellen, een zand- en watertafel, poppen, dieren, voertuigen, teken- en knutselmateriaal etc. Op deze manier kan het kind in alle vrijheid uiting geven aan zijn belevings- wereld en de opgedane ervaringen uitspelen, verwerken en ander, nieuw gedrag uitproberen en onderzoeken. Mocht dit gewenst zijn dan brengt een speltherapeut soms ook een bezoek aan huis om het kind in zijn of haar leefomgeving te leren kennen.

Hoe gaat een therapeut te werk?
De speltherapeut heeft alle aandacht voor het kind en bouwt met hem of haar een vertrouwensrelatie op. De therapeut volgt daarbij het kind in zijn spel, brengt onder woorden wat er gebeurt in het spel ​en/of speelt  mee. De speltherapeut sluit aan bij de initiatieven van het kind, leert de speeltaal van het kind begrijpen en ondersteuning te geven bij het ​uiten en verwerken van problemen. 

In overleg met de ouders vindt contact plaats met school, naschoolse opvang en eventuele andere hulpverleners van het kind.

De therapie wordt afgebouwd als het kind zonder therapeutische hulp verder kan of als er een andere vorm van hulp nodig is.

it de praktijk
Joris (9) raakt snel in de war. Er gebeuren veel dingen in zijn leven die hij niet begrijpt. Het is vaak een chaos in zijn hoofd. 

In de spelkamer kijkt hij naar het keukentje. Hij zucht, laat zijn blik over het keukentje gaan en zucht nog eens. ‘Wat een rommeltje! Ik ga het keukentje opruimen!’ Joris maakt potjes, pannen, kopjes en bestek met een vegertje schoon. Zonder iets te zeggen. Dan haalt hij alle spullen weer uit het keukentje en herschikt ze, soort bij soort. 
 
De tweede en de derde keer dat Joris komt spelen gaat het net zo. Hij wil alleen maar opruimen. Het keukentje is nog nooit zo schoon en opgeruimd geweest. 

Ondertussen ervaart hij overzicht en duidelijkheid; al ordenend komt er meer ruimte in zijn hoofd.

Hiljon over speltherapie...
voor kinderen ->

Met dank aan de 
Nederlandse Vereniging van Seltherapeuten (NVVS)